Hrant Dink Vakfı öncülüğünde Türkiye Tiyatro Vakfı ve Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık işbirliğiyle 15 Aralık 2020 tarihinde açılan“Kulis: Bir Tiyatro Belleği, Hagop Ayvaz” sergisi, 25 Temmuz 2021’e kadar uzatıldı.
Yapı Kredi Kültür Sanat’ta açılan ve tiyatro sanatçısı/yayıncı Hagop Ayvaz’ın tiyatro arşivinden bir seçki sunan sergi, üç ana bölümden oluşuyor. İlk bölüm sanatçının yaşamı paralelinde İstanbul’da Ermenice tiyatro üretimi ve etkinliklerine, ikinci bölüm Ayvaz’ın 1946-1996 arasında yayımladığı Kulis dergisine, son bölüm ise Osmanlı ve Türkiye tiyatro tarihinde mihenk taşı olmuş birçok sanatçıya, topluluğa, oyuna ve mekâna odaklanıyor.
Hrant Dink Vakfı öncülüğündeTürkiye Tiyatro Vakfı ve Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılıkişbirliğiyle
hazırlanan “Kulis:
Bir Tiyatro Belleği, Hagop Ayvaz”sergisi, 1911-2006
yılları arasında yaşamış İstanbullu tiyatro sanatçısı ve yayıncı Hagop Ayvaz’ın
kişisel çabalarıyla oluşturduğu tiyatro arşivinden yola çıkarak, toplumsal
bellek, kimlik ve mekân bağlamında Türkiye’nin tiyatro tarihine odaklanıyor.
Hagop Ayvaz Arşivi
2006
yılında, Ayvaz’ın vefatının ardından Agos gazetesine, ardından Hrant Dink
Vakfı’na bağışlanan Hagop Ayvaz arşivi, Osmanlıca, Ermenice ve Türkçe, 600’e
yakın el yazması ve matbu tiyatro metni, 500’den fazla Ermenice ve Türkçe
süreli yayın, dergi ve broşürün yanı sıra fotoğraf, afiş, karikatür, kupür, davetiye,
çizim ve kartpostaldan oluşan yaklaşık 12 bin görsel materyal içeriyor. 2019
yılında Ayvaz’ın bazı kişisel eşyalarının, aldığı ödüllerin ve 1946-1996
arasında kesintisiz yayımladığı Ermenice kültürsanat dergisi Kulis’in 1104 sayılık tam koleksiyonunun
Hrant Dink Vakfı’na bağışlanmasıyla, arşiv daha bütünlüklü bir hal aldı. Hrant
Dink Vakfı tarafından yıllar içinde büyük ölçüde kataloglaması tamamlanan ve
dijital ortama aktarılan arşiv,“Kulis:
Bir Tiyatro Belleği, Hagop Ayvaz” sergisi ile eş zamanlı olarak
araştırmacıların erişimine açıldı.
Sergiye
kaynaklık eden Hagop Ayvaz arşivi, 19. yüzyılın ortalarından günümüze Osmanlı
ve Türkiye tiyatrosundaki oyuncular, topluluklar ve tiyatro mekânları hakkında çok
sayıda özgün içeriği barındırıyor. Gençliğinde itibaren topladığı kitaplar, dergiler, belgeler,
afişler, fotoğraflarla dolu çalışma odasını “cennetim” olarak
nitelendiren Ayvaz’ın incelikli benzetmesi tutkuyla
bağlı olduğu tiyatro, arşiv ve toplumsal bellek arasında kurulabilecek bağlara
dair de ipuçları veriyor.
Sergi Üç Bölümden Oluşuyor
Ayvaz’ın
arşivindeki fotoğraflar, afişler, dergiler, oyun metinleri içeren kitaplar ve
defterlerden bir seçki sunan “Kulis: Bir
Tiyatro Belleği, Hagop Ayvaz”, üç ana bölümden oluşuyor. İlk bölüm, tiyatro
tutkusu ilk gençlik yıllarına dayanan Hagop Ayvaz’ın figüranlıktan yönetmenliğe,
köşe yazarlığından yayıncılığa uzanan yaşamı paralelinde, İstanbul’da Ermenice
tiyatro üretimi ve etkinliklerini mercek altına alıyor. İkinci bölümde,
Ayvaz’ın 1946-1996 arasında kesintisiz olarak yayımladığı Kulis dergisinin Türkiye sınırlarını aşan etkileri, dönemin sanat
ve siyaset gündemi ekseninde, bir zaman çizelgesi eşliğinde ele alınıyor. Son
bölüm ise, Osmanlı ve Türkiye tiyatro tarihinde mihenk taşı olmuş birçok
sanatçıya, topluluğa, oyunave mekânlara odaklanıyor ve ziyaretçiyi, bunlar
arasındaki bağlantıları keşfederek Türkiye’nin tiyatro geçmişine yeniden
bakmaya davet ediyor.
Yapı Kredi Yayınları tarafından aynı adla İngilizce-Türkçe kataloğu da hazırlanan sergi,Hagop Ayvaz’ın bir anlamda “kulis”ine davet niteliğinde olmanın yanı sıra, Türkiye’nin tiyatro tarihini çoğulcu bir perspektifle incelemek için imkânlar sunuyor.Kültür ve sanatın toplumların birarada yaşama kültürlerindeki yerini ve önemini, inançla kurulan, emek, özveri ve dayanışmaylavarolan“kulis”lerini hatırlamayı öneriyor.Serginin üç boyutlu sanal turuna Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık’ın internet sitesinden ulaşabilirsiniz.
